Doğu Roma İmparatorluğu’nun başında yer alan Herakleios’un MS 629 yılında Helenceyi resmî dil ilan etmesine kadar, Roma İmparatorluğu’nun resmî dili Latinceydi.
Helence, Büyük İskender’den beri (MÖ 330) itibaren Doğu Akdeniz Dünyası’nın en başta gelen iletişim dili olmuştu. Koine (ortak) adı verilen bu Helencede, MS 1.-2. yüzyıldan itibaren β (beta) harfinin “v”; η (eta) harfinin “i” ya da αι (ay), diftongunun ε (epsilon) olarak okunması gibi birtakım değişiklikler gerçekleşmiş, birkaç yüzyıl süren bu tür değişiklikler sonucunda hem konuşma hem yazım değişerek günümüz Helencesine benzer bir telaffuz ortaya çıkarmıştır. Örneğin; Latince transkripsiyonu ile “Basileus” olarak okunan Βασιλεύς, artık “Vasilevs” diye okunmaya başlamıştır. Sadece telaffuzda değil aynı zamanda MS 3. yüzyıldan itibaren harf biçiminde küçük de olsa bazı değişiklikler olmuştur.
Doğu Roma İmparatorluğu’nun başında yer alan Herakleios’un MS 629 yılında Helenceyi resmî dil ilan etmesine kadar, Roma İmparatorluğu’nun resmî dili Latinceydi. Bu tarihten itibaren İmparatorluğun resmî dili olması ve aynı zamanda Hristiyanlığın tamamen her yerde kabul görmesiyle birlikte, Helence Doğu Roma’nın halk dili olmuştur. Zira İmparatorluk içinde yaşayan tüm halkların Helence yazılan İncil’i okuyup anlaması için, bu dili bilmeleri gerekiyordu. Bu dil, Bütün Doğu Akdeniz havzasında, Karadeniz’in kuzeyi ve güneyinde, Ortadoğu’da halkın gündelik dili hâline gelmiştir.
Solomon’un Mührü
Bulunduğu Yer: Bilinmiyor
Dili: Helence
Tarihi: Erken Bizans (MS 4.-6. yüzyıl)
Malzemesi: Bronz
Rezan Has Müzesi Koleksiyonu
†Σφρ-
αγὶς Σολ-
ομο̑ν(ος) βο-
ήθι το̑ φ-
ορο̑ντ-
ι
“Solomon’un mührü. (Ey Efendimiz) (bu mührü) taşıyan kişiye yardım et!”
Mühür yapımına 4.- 5. yüzyılda başlayan Bizanslılardan günümüze yaklaşık 70.000 kadar mühür ulaşmıştır. Bu alandaki çalışmalar için kullanılan “sicilografi”, Latincede mühür anlamında kullanılan “sicilla” kelimesinden gelmektedir.
Theoktistos’un Polykandelon Adağı
Bulunduğu Yer: Bilinmiyor
Dili: Helence
Tarihi: Erken Bizans (MS 4.-6. yüzyıl)
Malzemesi: Bronz
Rezan Has Müzesi Koleksiyonu
†ὑπερὶ εὐχῆς Θεοκτίστου Κυριάδου.
“Kyriades oğlu Theoktistos’un sağlığı için”.
Adak yazıtının olduğu bu eser aslında 6 adet cam kandil yuvalı bir kandilliktir. Taş, pişmiş toprak ve metalden yapılmış kandiller çağlar boyunca aydınlatma, adak eşyası ve mezar hediyesi olarak kullanılmıştır.
Nikephoros’a ait Aydınlatma Aracı
Bulunduğu Yer: Bilinmiyor
Dili: Helence
Tarihi: MS 10.-11. yüzyıl
Malzemesi: Bronz
Rezan Has Müzesi Koleksiyonu
Κ(ύρι)ε βοήθη τῷ σῷ δούλῳ Νικηφόρῳ βασηλεικῷ
[_ _ _ _ _ _ _ _]δάτῳ καὶ πρωτονοταρίῳ τῶν Βουκελλαρίων
“(Ey Efendimiz) Boukellarion’nun imparatorluk protonotarios’u ve spatharokandidatos’u olan kölen Nikephoros’a yardım et! ”
Georgios ve Polykhronios’un Adağı
Bulunduğu Yer: Bilinmiyor
Dili: Helence
Tarihi: Erken Bizans (MS 4.-6. yüzyıl)
Malzemesi: Mermer
Rezan Has Müzesi Koleksiyonu
† ὑπὲρ εὐχῆς Γεοργίου κὲ Πολυχρονίου.
“Georgios ve Polykhronios’un sağlığı için”
Haç işareti ve Georgios adının gösterdiği gibi Hristiyanlık Dönemi’ne ait olan kap, olasılıkla dinî törenlerde kullanılmak üzere adanmıştır. İtinalı işçiliği ve yazı karakteri kabın Hristiyanlık Dönemi başlarına; en geç MS IV.-V. yüzyıllara tarihlenebileceğinin göstergesidir.
Bakır Bakraç Adak
Bulunduğu Yer: Bilinmiyor
Dili: Helence
Tarihi: MS 6.-7. yüzyıl
Malzemesi: Bakır
Rezan Has Müzesi Koleksiyonu
ὑγιένουσα χροῦ, κύρα, ἐν πόλλοις σε χρόνοις.
“Sağlıkla kullan bunu hanımefendi, uzun yıllar boyunca.”
Bizans Dönemi’nde bu türden bakır kaplar hamamlarda veya evlerde sıklıkla kullanılmaktaydı. Bu kabın üzerindeki yazıttaki gibi sağlıkla ilgili dilekler, kadınlara yönelik diğer Geç Antik Çağ temizlik eşyalarında ve mücevherlerde yaygın olarak görülmekteydi.
