Eski Anadolu dilleri ile akraba olan Likçe, Luvice ile yakın bağlantılıdır.

Hititçede “ışıldamak” anlamına gelen Lukka ya da Lukki kelimesi (Helence’de Lykoioi) olasılıkla Likyalıları tanımlamak için kullanılmıştır. Likyalılar ise kendilerini Luvice “dağ doruğu” anlamına gelen Trimmise kelimesi ile adlandırmışlardı. MÖ 5. yüzyıla ait yazıtlar ve çok sayıda sikke üzerinde görülmeye başlanan Likçe, ilk kez 19. yüzyılda Batılı gezginler tarafından keşfedilmiştir. Eski Anadolu dilleri ile akraba olan Likçe, Luvice ile yakın bağlantılıdır. Diğer Anadolu dillerinde olduğu gibi, eril dişil ayrımı olmayan Likçe’de cins ve cinssiz kelimeler arasında fark vardır. Alfabe sıralaması bilinmeyen Likçe’nin transliterasyonunda karara varılamamış iki harf mevcuttur. Bunların sesli harflerden a ve ˜e’nin, genizden söylenen a ve e oldukları düşünülmektedir. 

Ksanthos ya da Harpagos Anıtı   

Bulunduğu Yer: Ksanthos (Kaş/Antalya)

Dili: Likçe-Helence 

Tarihi: MÖ 425-400 

Malzemesi: Mermer

[ἐ]ξ οὗ τ’ Εὐρώπην [Ἀ]σίας δίχα πόν[τ]ος ἔνεμ[ε]ν,
[ο]ὐδές πω Λυκίων στήλην τοιάνδε ἀνέθηκ<ε>ν
[δ]ώδεκα θεοῖς ἀγορᾶς ἐν καθαρῶι τεμένει·
[νικ]έων καὶ πολέμου μνῆμα τόδε ἀθάν<α>τον…

“Deniz Avrupa’yı Asya’dan ayırdığından beri 
Hiçbir Likyalı (kendi) öz temenoslarında
Agora’nın 12 Tanrısına Böyle bir anıt (stele) 
…ve bu ebedi savaş abidesi(ni) adamamıştı.
…Harpagos’un oğlu, yaşıtı tüm Likyalılar’ın arasındaki en iyi güreşçi, şehirlerin muhribi Athena ile birlikte pek çok kaleyi yağmalayıp, Halkına krallık getirdi, Bu yüzden de ölümsüz tanrılar ona yalnızca iyilik yaptı, Bir günde yedi hopliti [piyade], Arkadya’lı erkeği katletti Ve Zeus’a tüm ölümlülerden daha çok ganimet sundu Ve Kheriga’nin evini en adil kahramanlıklarla taçlandırdı”.

Bilinen en uzun Likçe yazıt olan anıtsal Ksanthos Yazıtlı Sütunu’nun dört bir tarafı Likçe yazılı olup; 12 satır ise Helence’dir. 11 metre olduğu düşünülen bu anıtın, günümüze sadece 6 metresi ulaşabilmiştir. 

Anıtta Lykia Beyi Kherega’nın savaşları anlatılmaktadır. Anıtın Likçe bölümü hâlâ tam olarak çözülememiştir. 

Mezar Yazıtı

Bulunduğu Yer: Tlos (Fethiye/Muğla)

Dili: Likçe-Helence

Tarihi: Klasik Dönem, MÖ 4. yüzyıl

Malzemesi: Kireçtaşı

Likçe

“Bu heykeller (?), onları dikmiş olan (?) [kimse], Purihimete’nin torunu ve Crupsse’nin oğlu Tloslu Kssbezê(‘dir), kendi şahsı ve Priyenube’nin torunu ve Urtaqia’nın kızı, kendi eşi Pilleli Ticeucêpre’yi”. 

 

Helence

“Thrypsis’in (oğlu), Prybatis’in torunu, Tloslu Porpaks, kendini ve eşi Prianoba’nın torunu, Ortakia’nın kızı, Pinaralı Tiseusembra’yı Apollon için (heykel olarak dikti)”.

Diğer Anadolu Dilleri

© Rezan Has Müzesi / Tüm hakları saklıdır.